Obligaties zijn waardepapieren met een vastgestelde rente die je ontvangt ter vergoeding voor het houden van de obligatie. Het uitgeven van obligaties wordt gezien als een lening die wordt aangegaan wanneer bedrijven of overheidsinstellingen extra geld nodig hebben.
Stel je voor dat een overheidsinstelling veel geld moet lenen. Dan kan de instelling ervoor kiezen om jou en mij aan te spreken om dit geld bij elkaar te krijgen in plaats van een lening bij een bank. Wanneer zij de particulier aanspreekt om vermogen op te halen gebeurt dit in de vorm van obligaties.
Een obligatie is dus niets anders dan een papiertje dat het bewijs aantoont dat jij het recht hebt op een vastgestelde hoeveelheid rente. De partij die de obligatie heeft uitgekeerd (een bedrijf of overheidsinstelling) is deze rente aan jou verschuldigd.
Een obligatie typeert zichzelf via 3 kenmerken. Allereerst heeft iedere obligatie een nominale waarde. Daarnaast zit er rente op iedere obligatie. En tot slot heeft de obligatie een bepaalde looptijd.
Nominale Waarde van de Obligatie
De nominale waarde is de waarde van de obligatie op het moment van uitgave. Over het algemeen zijn alle nominale waardes vastgesteld op 100 of 1.000 euro. Dit betekent niets anders dan dat de kale waarde van het papiertje 100 of 1.000 euro waard is.
De nominale waarde van een obligatie blijft altijd gelijk. De waarde die men voor een obligatie moet betalen kan daarentegen wel hoger of lager zijn de nominale waarde van de obligatie. Maar hier komen we op terug in het stukje over de koersen van de obligatie.
Rente op de Obligatie
Wanneer een bedrijf of overheidsinstelling een lening met jou aangaat, dan wil je daar natuurlijk een vergoeding tegenover zien. De meeste leningen dragen deze vergoeding in de vorm van rente. En bij obligaties werkt dit op dezelfde manier.
Deze rente wordt ook wel couponrente genoemd. De obligatie is namelijk het coupon en de couponrente is de rente die daarover wordt betaald. De couponrente wordt vastgesteld bij de uitgifte van de obligaties.
Stel een overheidsinstelling wil een bedrag van 100 miljoen euro lenen en besluit daarvoor obligaties uit te keren tegen een rente van 3%. Jij ziet dit als een mooie kans om je spaargeld te beleggen en besluit een obligatie te kopen.
Nu ben je in het bezit van een obligatie die je voor 1.000 euro hebt gekocht. De couponrente is 3%. Dit betekent dat elk jaar na uitgifte van de obligatie de overheidsinstelling 30 euro aan jou betaald ter vergoeding.
Echter zijn er ook obligaties met een variabel rendement. Voor deze obligaties wordt de rente over de obligatie eens in de zoveel tijd vastgesteld. En tot slot zijn er zelfs obligaties zonder rente. Maar daar straks meer over.
Looptijd van een Obligatie
De looptijd van een obligatie betekent de looptijd van de lening. Ook dit wordt vooraf bepaald door de uitgevende partij van de obligatie. Looptijden verschillen van enkele maanden tot jaren. In unieke gevallen worden er zelfs obligaties worden uitgekeerd met onbeperkte looptijd.
Aan het einde van de looptijd van de obligatie krijg je naast de jaarlijkse rente ook het nominale bedrag terug.
Stel je hebt nog steeds dezelfde obligatie met een couponrente van 3% die volgende week verloopt. Dan krijg je volgende week dus 30 + 1.000 = 1.030 euro uitgekeerd. De obligatie is daarmee volledig afbetaald en de lening afgelost.
Obligatie Koersen
Wanneer je online op zoek bent naar obligaties kom je een lijst met verschillende cijfers tegen wat voor de beginnende belegger erg overweldigend kan zijn. Wat belangrijk is zijn vooral dat de eerste kolommen die aangeven wat de naam is van de obligatie, de hoeveelheid rente op de obligatie en de looptijd of afloopdatum van de obligatie.
Een ander belangrijk onderdeel is de koers van een obligatie. Je kunt obligaties namelijk kopen en verkopen van andere obligatiehouders (oftewel beleggers). Vaak gebeurt dit tegen een waarde die hoger of lager ligt dan de nominale waarde van de obligatie.
Dit wordt aangegeven door middel van de koers. De koers is het percentage wat je tegen de nominale waarde moet berekenen om zo het bedrag te krijgen wat je voor de obligatie moet betalen.
Stel je wilt een obligatie kopen met een nominale waarde van 1.000 euro tegen een koers van 104,3. De prijs die je moet betalen om die obligatie direct te kopen is dan 1.000 * 104,3% = 1.043 euro.
De Oorzaak van Koersstijging en Koersdaling
Je vraagt je misschien af waarom iemand meer geld zou betalen dan de nominale waarde van een obligatie. Of waarom iemand het zou verkopen tegen een bedrag wat lager ligt dan de nominale waarde. Uiteindelijk krijgt men toch dezelfde rente en het nominale bedrag terug?
Een terechte vraag. Gelukkig is hier ook een logische verklaring voor. De rente op obligaties wordt namelijk sterk beïnvloed door de rente die wordt opgesteld door de Europese Centrale Bank (ECB)(dit is de rente waartegen banken onderling van elkaar kunnen lenen).
Als de Europese Centrale Bank de rente omhoog gooit, heeft dit als gevolg dat je ook meer geld ontvangt over je spaarrekening. Hierdoor worden spaarrekeningen meer aantrekkelijk voor beleggers ten opzichte van obligaties.
Daarnaast wordt ook de nieuwe rente vastgesteld op obligaties die vanaf dat moment uitgekeerd gaan worden. Waar jou obligatie dus 2% rente ontvangt, ontvangt een bijna identieke obligatie ineens 4%. Het enige verschil is dan dat de nieuwere obligatie na de renteverhoging is uitgekeerd.
Hierdoor ontstaan er dus alternatieve opties die meer rendement opleveren. Beleggers verkopen dan liever de oude obligatie en kopen de nieuwere obligaties met een hoger rendement. Hierdoor ontstaat er een koersdaling op de oude obligaties.
En het tegenovergestelde kan uiteraard ook gebeuren wanneer de ECB de rente verlaagd.
Daarnaast zijn er nog andere mogelijke oorzaken zoals slecht nieuws waarin bijvoorbeeld wordt vermeld dat een land failliet dreigt te gaan. Dit kan er ook voor zorgen dat mensen massaal hun obligaties van dit land verkopen waardoor de prijs van de obligatie daalt.
Soorten Obligaties
We hebben inmiddels al de meest voorkomende uitgevende instanties van obligaties besproken. Namelijk overheidsinstanties of bedrijven. Verder zijn er verschillende soorten obligaties die we hier kort bespreken.
Converteerbare Obligaties
Converteerbare obligaties zijn obligaties die je kunt inruilen tegen aandelen of geld. Vaak is er een “datum van volwassenheid” vastgesteld. Dit betekent dat je de obligatie alleen kunt converteren na deze datum.
Dit soort obligaties worden vaak uitgegeven door bedrijven met een lage kredietwaardigheid die daarentegen wel een kans hebben om te groeien.
Perpetuele Obligaties
Dit soort obligaties worden ook wel “eeuwigdurende obligaties” genoemd. Dit zijn de obligaties zonder vastgestelde einddatum. Heb je zo’n obligatie in bezit, dan ontvang je elk jaar de vastgestelde rente maar de obligatie wordt zelf nooit geheel afgelost.
Een perpetuele obligatie kan jou dus een mooi inkomen geven voor de rest van je leven.
Gegarandeerde Obligatie
Over het algemeen loop je met obligaties een klein risico om je inkomen te verliezen. Toch draag je altijd een bepaald risico. Zowel bedrijven als hele landen lopen kans om failliet te gaan.
Daarom bestaat de gegarandeerde obligatie. Deze obligaties worden gedekt bij een derde partij mocht de uitgever van de obligatie failliet gaan. Het risico voor de obligatiehouder wordt hierdoor dus kleiner.
Nul-Couponrente Obligaties.
Soms worden obligaties uitgegeven zonder couponrente. De reden dat men hier toch winst op kan maken is vanwege het feit dat deze obligaties worden verkocht voor een prijs onder de nominale waarde.
Stel een bedrijf geeft een obligatie uit met een nominale waarde van 1.000 euro zonder couponrente met een looptijd van 10 jaar. Voor de aanschaf van deze obligatie betaal je dan geen 1.000 euro. Je krijgt immers geen rentevergoeding. Maar als je er maar 800 euro voor hoeft te betalen wordt dit ineens een stuk interessanter.
Naarmate de 10 jaar verstrijkt stijgt de prijs van de obligatie steeds meer richting de 1.000 euro. Immers krijg je aan het einde van de looptijd de volledige nominale waarde uitgekeerd.
High Yield Obligaties
High yield obligaties zijn de obligaties met een lage kredietscore. Met deze obligaties loop je een hoger risico dan de obligaties met een hoge kredietscore. Het voordeel van deze obligaties is daarentegen dat je vaak een hogere rente ontvangt.
Lees meer over het berekenen van het effectieve rendement van obligaties.