Wist je dat goud ooit de basis was van het wereldwijde monetaire systeem?
In de periode van de goudstandaard was goud namelijk een wettelijk betaalmiddel. En de waarde van een valuta, zoals de dollar en onze vroegere gulden, was gekoppeld aan een bepaalde hoeveelheid goud.
Dit systeem werd ingevoerd voor stabiliteit in de wereldwijde economie en om beleggers vertrouwen te geven in de waarde van hun geld. Sindsdien zijn mensen meer gaan zoeken naar goud.
In dit artikel bespreken we de geschiedenis, de voor- en nadelen en de toekomst van de goudstandaard!
Wat is de goudstandaard?
De goudstandaard is een economisch systeem waarbij de waarde van een nationale valuta wordt gekoppeld aan een vaste hoeveelheid goud. Dit betekent dat een centrale bank bereid is om de nationale munt om te wisselen voor goud tegen een vaste prijs.
Hoe werkt de goudstandaard?
Hieronder lees je de belangrijkste punten over hoe de goudstandaard precies werkte:
- Vaste wisselkoers: Onder de goudstandaard had elk land een vaste wisselkoers voor zijn valuta ten opzichte van goud.
- Goudreserves: Om de goudstandaard te handhaven, moesten landen aanzienlijke hoeveelheden goud in hun centrale banken aanhouden als reserves. Als mensen of andere landen hun valuta wilden wisselen voor goud, dan kwam dit uit de goudreserves.
- Gouden munten: In sommige gevallen werden gouden munten als betaalmiddel gebruikt. Deze munten hadden een intrinsieke waarde gelijk aan de hoeveelheid goud die ze bevatten. Mensen konden gouden munten gebruiken voor dagelijkse transacties, en de waarde ervan was gebaseerd op de vastgestelde goudprijs.
- Valutabeheer: Om de vaste wisselkoersen te handhaven, moesten centrale banken hun valutakoersen reguleren. Als de vraag naar de valuta toenam, konden ze geld uit de markt halen of de rentetarieven verhogen om de waarde van de valuta te behouden. Als de vraag daalde, deden centrale banken het omgekeerde.
- Internationale handel: De goudstandaard bevorderde internationale handel omdat valuta’s stabiel waren. Daarnaast konden handelaren erop vertrouwen dat ze hun valuta tegen een vaste wisselkoers konden omwisselen voor goud. Dit maakte internationale transacties gemakkelijker en voorspelbaarder.
Nu je weet hoe de goudstandaard werkt, vraag jij je misschien af wat de voor- en nadelen zijn van de goudstandaard.
De voordelen van de goudstandaard
Er waren verschillende redenen waarom landen de goudstandaard als hun monetaire systeem aannamen. Dit zijn de voordelen:
- Stabiliteit: De goudstandaard zorgt voor een stabiele wisselkoers en een stabiele waarde van het geld. Dit komt doordat de waarde van de valuta gekoppeld is aan een vaste hoeveelheid goud, wat een schaars goed is.
- Discipline bij de overheid: Het vasthouden aan de goudstandaard betekende dat overheden niet zomaar grote uitgaven konden maken. Dit versterkt het vertrouwen van investeerders en het publiek in de financiële stabiliteit van een land.
- Betrouwbaarheid: De goudstandaard is een betrouwbaar en transparant systeem. En goud is een waardevol edelmetaal dat zich keer op keer bewezen heeft.
- Monetaire stabiliteit: De goudstandaard maakte het moeilijker voor overheden om grote hoeveelheden geld bij te drukken, wat de stabiliteit van de stabiliteit van de valuta bevorderde.
- Behoud van spaargeld: Doordat overheden niet zomaar geld konden maken kon de geldhoeveelheid minder snel uitbreiden. Dit beperkt de inflatie en maakt het voor beleggers en burgers gemakkelijker om hun koopkracht te behouden.
- Internationale handel en vertrouwen: Handelaren wisten dat de valuta’s die ze gebruikten stabiel waren en konden worden ingewisseld voor een vaste hoeveelheid goud. Dit vergrootte het vertrouwen in het monetaire systeem en globale transacties.
Kortom, de goudstandaard gaf vooral vertrouwen in het systeem. Het was over het algemeen positief voor individuele beleggers en burgers die geld spaarde middels een spaarrekening.
De nadelen van de goudstandaard
Hoewel de goudstandaard voordelen bood, had het ook beperkingen, met name in tijden van economische crisis. Dit zijn de nadelen:
- Economische groei: De goudstandaard kan economische groei belemmeren. Dit komt doordat de centrale bank haar valuta niet kan uitbreiden om de economie te stimuleren in tijden van economische neergang.
- Externe schokken: De goudstandaard kan kwetsbaar zijn voor externe schokken. Als de prijs van goud stijgt, kan dit leiden tot een deflatie in de economie.
- Complexiteit: De goudstandaard is een complex systeem dat moeilijk te begrijpen is voor het grote publiek. Echter kan hetzelfde gezegd worden over ons huidige fiat-systeem.
Het gebrek aan flexibiliteit om te reageren op economische schokken leidde tot herhaalde financiële crises, wat uiteindelijk leidde tot het einde van de goudstandaard in de moderne wereld.
Geschiedenis van de goudstandaard
Hieronder een kort overzicht van de belangrijkste gebeurtenissen rond de goudstandaard, inclusief de oorsprong, de evolutie en het einde.
- De oorsprong van de goudstandaard: De goudstandaard vindt zijn oorsprong in de oudheid, waar edelmetalen zoals gouden en zilveren munten werden gebruikt als ruilmiddel en waardevolle activa.
- Wereldwijde acceptatie: In de 16e en 17e eeuw begonnen landen zoals Spanje en Nederland met het slaan van gouden munten die werden erkend en geaccepteerd voor internationale handel.
- Het eerste systeem op basis van de goudstandaard: In de 19e eeuw kreeg de goudstandaard meer gestalte. Het Verenigd Koninkrijk nam het voortouw door in 1821 een formeel goudstandaard systeem in te voeren. Andere landen volgden.
- Hoogtepunt van de goudstandaard: In de late 19e en vroege 20e eeuw bereikte de goudstandaard zijn hoogtepunt. Veel landen koppelden hun valuta aan een specifieke hoeveelheid goud. Ook was er in veel landen sprake van goudkoorts, waarbij mensen massaal op zoek gingen naar goud.
- Afstappen en terugkeren naar de goudstandaard: Veel landen stapten van de goudstandaard af tijdens de Eerste Wereldoorlog. Dit was nodig om de oorlogsinspanningen te financieren. Na de oorlog keerde de wereld terug naar de goudstandaard, maar met aanzienlijke veranderingen in het systeem.
- Bretton Woods-systeem (1944): Na de Tweede Wereldoorlog kwamen de belangrijkste geallieerde landen bijeen in Bretton Woods, New Hampshire, om een nieuw internationaal monetair systeem te creëren. Hierbij werd de Amerikaanse dollar gekoppeld aan goud tegen een vaste prijs. En de valuta’s van andere landen werden gekoppeld aan de dollar.
- Het einde van de goudstandaard: In 1971 kondigde president Richard Nixon de loskoppeling van de Amerikaanse dollar aan goud aan. Dit leidde tot het einde van het Bretton Woods-systeem en de goudstandaard in de moderne wereld.
Sinds het einde van de goudstandaard hebben de meeste landen fiatvaluta’s aangenomen, waarvan de waarde wordt beheerd door centrale banken zonder directe koppeling aan goud. Onder fiatvaluta’s vallen ook de euro en de Amerikaanse dollar.
Overgang naar fiat-valuta
De overgang van de goudstandaard naar fiatvaluta’s vond plaats over een periode van enkele decennia en verschilde van land tot land. Hier zijn enkele belangrijke momenten die tot deze overgang leiden:
- De Grote Depressie (jaren 30): De Grote Depressie veroorzaakte een wereldwijde economische crisis met hoge werkloosheid en een ineenstorting van de internationale handel. De goudstandaard beperkte landen om monetaire beleidsmaatregelen te nemen om de economie te stimuleren. Dit leidde tot het besef dat er behoefte was aan een flexibeler monetair systeem om economische crises aan te pakken.
- Bretton Woods-overeenkomst (1944): De Amerikaanse dollar werd gekoppeld aan goud en andere valuta’s werden gekoppeld aan de dollar. Dit systeem stond bekend als de “Gold Exchange Standard”.
- Nixon Shock (1971): President Richard Nixon kondigde de loskoppeling van de dollar en goud aan. Vanaf dit moment kon je de dollar niet langer direct inwisselen voor goud.
- Opkomst van fiat-valuta’s: Valuta’s waren niet langer gedekt door goud of andere tastbare activa. Centrale banken hadden nu meer flexibiliteit om monetaire beleidsmaatregelen te nemen, zoals het aanpassen van rentetarieven en het bijprinten van geld om de economische stabiliteit te bevorderen.
De overgang naar een fiat systeem was gebaseerd op de erkenning dat een flexibeler monetair beleid nodig was voor recessies.
De toekomst voor beginnende beleggers
Het afstappen van de goudstandaard had dus zijn voordelen. Echter beginnen we momenteel ook een aantal negatieve consequenties te zien van een volledig fiat systeem.
Hoge inflatie is zo’n consequentie. Centrale banken hebben veel geld bijgedrukt in de afgelopen 20 jaar, met een piek tijdens de corona pandemie. Ondanks dat het nodig was om de economie draaiende te houden, gaat zoiets niet zomaar zonder effecten op de lange termijn.
En deze effecten merken veel mensen momenteel in de portemonnee.
Daarnaast daalt het vertrouwen. Het zijn vooral de rijkeren die nog rijker zijn geworden dankzij het bijprinten van de euro (en hetzelfde geval in Amerika voor de dollar).
En dat terwijl de koopkracht voor de gemiddelde Nederlander daalt.
Oftewel, elk jaar kun je minder kopen met hetzelfde geld.
Niemand weet of de goudstandaard ooit nog terug zal keren. Maar toch zien veel beleggers goud nog als een verstandige investering. Goud wordt dan ook vaak gezien als een hedge tegen inflatie. Daarnaast behoudt goud vaak zijn waarde, wat je kan beschermen tegen valutarisico’s, zoals een verzwakkende euro.
Afhankelijk van jouw beleggingsdoelen en risicoprofiel, kan goud een goed onderdeel zijn van een gespreide beleggingsportefeuille. Maar doe altijd onderzoek wanneer je wilt beleggen in goud.
Lees hier wat een kilo goud kost en waarom goud zo duur is om dit edelmetaal beter te begrijpen. En leer waar je goud kunt kopen en of maandelijks goud kopen een goede strategie is voor jou.
Conclusie
De goudstandaard gaf stabiliteit en vertrouwen. Daarnaast moest de overheid meer gedisciplineerd zijn in hun uitgaven. Het nadeel was dat overheden en centrale banken minder controle hadden gedurende financiële crises. Daarom zijn we recentelijk (1971) massaal van de goudstandaard afgestapt.
We zitten nu dus al ruim 50 jaar in een fiat-experiment. En ondanks de gouden decennia van financiële vooruitgang, beginnen we ook nu de nadelen van fiat-valuta te ervaren.
Belangrijke kenmerken zijn de hoge inflaties en het steeds lagere vertrouwen in overheden en financiële instituten.
Ondanks dat we van de goudstandaard zijn afgestapt wordt goud nog vaak gezien als een manier om vermogen te beschermen in tijden van economische onzekerheid. Als beginnende belegger kun je dus overwegen om een deel van jouw portefeuille in goud te beleggen. Dit kan een goede manier zijn om je risico’s te spreiden.
Ben je op zoek naar de beste platform om beleggingsgoud te kopen?
Bekijk dan eens onze beoordeling van GoldRepublic. Dit is een betrouwbare en eenvoudige all-in-one oplossing voor het kopen en laten opslaan van goud. Perfect voor de beginnende belegger.